Suchy Bór
Wśród lasów niedaleko Opola, werdyktem króla Prus Fryderyka Wielkiego z dnia 30.03.1773 roku, założona została wioska kolonistów. Nazwę nadała tej kolonii leśnej Izba Wojenno-Posiadłościowa (Kriegs - und Domänenkammer) we Wrocławiu w 1774 roku. Miejscowi nazywali tę osadę Suchym Borem (Drze Heide) w odróżnieniu od podmokłych okolic Lędzin i Chrząstowic. Suchy Bór, założony w ramach fryderycjańskiej akcji kolonizacyjnej jest najmłodszą wsią w gminie Chrząstowice. Na pamiątkę wykarczowania lasu pod założenie wsi, pieczęć wiejska zawierała symbol piły.
Kolonia Suchy Bór, którą zakładał mistrz leśny Burich z Urzędu Leśnego Bolko, została zaplanowana podobnie jak inne osady - jako ulicówka. Wszystkie domy wykonano w jednym stylu. Były to drewniane chałupy z belek z murowanym kominem, kryte gontem lub słomą, mające izbę mieszkalną, dwie komory i chlew. Każdy z domów kosztował państwo pruskie 150 talarów. Stodołę i szopę musiał sobie każdy osadnik zbudować sam. Chleb wypiekano w zbiorowej piekarni, a w wodę zaopatrywały wieś cztery żurawie. Koloniści przybyli z Hesji, Wirtembergii, Austrii, Frankonii, Turyngii, kilku z sąsiednich wiosek.
Osadnicy otrzymali 12 mórg pola ornego, 4 morgi łąki i morgę ogrodu oraz pastwisko. Wyznaniowo skład ludności był mieszany: 18 ewangelików, 6 katolików, 1 husyta. Nazwa osady pochodzi od nazwiska ówczesnego ministra poczty pruskiej Derschau. Jego imieniem nazwano nowo powstałą wioskę - kolonię w grudzickim lesie.
W 1830 roku było tu 173 mieszkańców (56 ewangelików), w tym 7 tkaczy, 4 rzemieślników i leśniczy. Pierwsza szkoła w Suchym Borze powstała w 1774 roku, była to szkoła ewangelicka jedynie dla dzieci z Suchego Boru. Istniała aż do 1895 roku, gdy wybudowano nową szkołę.
W 1865 roku żył tu karczmarz, 2 tkaczy i 1 szewc. Do szkoły uczęszczało wówczas 41 dzieci. W "Oppelner Heimatkalender für Stadt und Land" założonego w roku 1932 i wydawanego przez Friedricha Stumpe czytamy: "W Suchym Borze znajdowała się szkoła ewangelicka, ale ilość dzieci katolickich tak wzrosła, że potrzebna była nowa dwuklasowa szkoła. W roku 1928 można było ją wybudować". Warto przy tym wspomnieć, że w roku 1928 Starostą Opolskim był Graf Michael von Matuschka, który nakazał wybudować tę szkołę. Podejrzany o udział w zamachu na Adolfa Hitlera, Matuschka został stracony przez nazistów w 1944 roku w Berlinie. Było to w dniu Podwyższenia Krzyża Pańskiego, co dla niego jako głęboko wierzącego katolika było, jak sam powiedział przed śmiercią, wielką łaską.
Istniejący na terenie Suchego Boru tartak powstał w 1901 roku, także wtedy powstała tu stacja kolejowa i bocznica. Tartak założyli Friedrich Stelling i kolonista Giesa. Zmieniał często właściciela, dopiero kupiec Berthold Winkler prowadził go aż do końca II wojny światowej. Podczas tej wojny pracowali tu, między innymi, jeńcy angielscy.
Na obrzeżach wioski miasto Opole w latach 1906 - 1907 rozpoczęło budowę ośrodka wczasowego dla dzieci ze schorzeniami dróg oddechowych. Ze względu na specyficzny mikroklimat, ośrodek stale się rozbudowywał, stanowiąc miejsce leczenia dzieci nie tylko z powiatu opolskiego, ale z całego Górnego Śląska. Oprócz leczenia klimatycznego, dzieci miały zapewnioną opiekę wychowawczą przez siostry zakonne. W 1935 roku gospodarzem ośrodka stała się organizacja narodowo - socjalistyczna. Po 1945 roku ośrodek przejęty został przez władze polskie, nadal jednak służył dzieciom, było to tzw. Prewentorium Przeciwgruźlicze. W końcu lat 60-tych przeprowadzono remont kapitalny i modernizację tworząc ośrodek rehabilitacyjny dla dzieci i młodzieży ze schorzeniami narządu ruchu i ze schorzeniami neurologicznymi. Na ówczesne lata była to placówka nowoczesna z dobrze wyposażoną bazą rehabilitacyjną (gabinety fizjoterapeutyczne, fizykoterapeutyczne, hydroterapeutyczne, basen kąpielowy) i wysoko specjalistycznym personelem medycznym. Od połowy 2017 r. ośrodek nie funkcjonuje.
W pobliżu Suchego Boru znajduje się miejsce, gdzie mieszkańcy tej wsi pogrzebali swoich bliskich i przodków. Piękna aleja lipowa przedziela mogiły na dwie duże kwatery. Cmentarz otacza ceglane ogrodzenie. Stoi tu pomnik poległych i pomordowanych z I i II wojny światowej, w osobnej mogile spoczywają siostry zakonne. Z I wojny światowej nie powróciło 13 żołnierzy, zaś podczas II wojny zginęło 47 osób. Pomnik jest więc ich symboliczną mogiłą.
W latach 1981-82 z inicjatywy proboszcza Ernesta Kubonia, mieszkańcy Suchego Boru wybudowali własny kościół - przebudowując w tym celu starą stolarnię Jończyka. Świątynię poświęcono 16 czerwca 1984 roku ku czci Podwyższenia Krzyża Świętego. Do 2004 roku była to filia kościoła parafialnego w Chrząstowicach, obecnie stanowi samodzielną parafię.
Od wielu lat Suchy Bór nazywany jest sypialnią Opola. Domy stawiają tu opolscy naukowcy, artyści, przedsiębiorcy. Atrakcją wsi jest wyjątkowo korzystny klimat. Wielu Opolan przyjeżdża tu na rowerach. Oprócz Ochotniczej Straży Pożarnej, w której aktywnie działa młodzież i dorośli, na terenie wioski funkcjonuje również Koło DFK, Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Wsi Suchy Bór a także Klub 50+ zrzeszający grupę aktywnych osób powyżej 50 roku życia. W sołectwie odbywają się marsze nordic walking, wodzenie niedźwiedzia i wiele spotkań oraz imprez okolicznościowych.
W 2002 roku sołectwo Suchy Bór przystąpiło do Programu Odnowy Wsi z hasłem "Oaza przyrody i wypoczynku". Program zakłada pielęgnowanie tradycji przodków, wzbogaconych o nowe wartości zaszczepione przez napływowych współmieszkańców, kult miejscowej obyczajowości, modernizację świetlicy wiejskiej wraz z obiektem sportowym, dbałość o tereny zielone i leśne, poprawę życia kulturalnego, rozwój sportu i rekreacji oraz rozwój przedsiębiorczości. Dzięki zaangażowaniu Rady Sołeckiej w Suchym Borze, przy współudziale Urzędu Gminy Chrząstowice w ramach Programu Odnowy Wsi położono na boisku przed świetlicą wiejską, na betonowej podbudowie, dywanik asfaltowy. Powstało w ten sposób boisko do koszykówki, siatkówki i piłki ręcznej. Po przeciwnej stronie w ramach tego samego programu, za środki Rady Sołeckiej, przy wsparciu Urzędu Gminy Chrząstowice oraz zaangażowaniu rodziców dzieci uczęszczających do Publicznego Przedszkola w Suchym Borze, powstał plac zabaw "Dziecięcy Raj". Został przeprowadzony remont świetlicy wiejskiej i zaplecza. Zadania zostały zrealizowane ze środków finansowych: Fundacji Rozwoju Śląska i Wspierania Inicjatyw Lokalnych, Urzędu Gminy Chrząstowice, zbiórki mieszkańców oraz z dochodów z festynów. Dziś świetlica służy wszystkim mieszkańcom Suchego Boru oraz ich gościom. Tuż obok świetlicy powstała siłownia pod chmurką – w ramach PROW na lata 2007-2013 zakupiono urządzenia do ćwiczeń, ławy, stoły oraz stojaki na rowery i urządzono miejsce rekreacji na świeżym powietrzu. Pomiędzy siłownią a świetlicą wiejską znajduje się boisko do gry w piłkę nożną, którego uroczyste otwarcie miało miejsce podczas festynu sportowego, jaki odbył się 24 czerwca 2017 r. Dzięki staraniom Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Wsi Suchy Bór powstało boisko wielofunkcyjne.
Plan Odnowy Miejscowości Suchy Bór: www.chrzastowice.bip.net.pl/?a=1942
Statut sołectwa Suchy Bór: https://chrzastowice.bip.net.pl/?a=1070
Galeria zdjęć z sołectwa:
