TRASA 3 – Z CHRZĄSTOWIC WOKÓŁ JEZIORA TURAWSKIEGO
MAPA TRASY: https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=1Hdk74FMVSF3lgdHyXgHpmT3uxhzUIDw&usp=sharing
Mapy w formacie gpx do pobrania do nawigacji na telefon: Pętla wokół Jeziora Średniego i Małego.zip (7,62KB)
Do poprawnego odczytania map należy zainstalować aplikację do nawigacji rowerowej (do pobrania w GooglePlay i AppStore)
CHARAKTERYSTYKA TRASY
Rodzaj trasy: łatwa, turystyczna
Długość trasy: 34,5 km
Czas przejazdu: 2,5 – 3,0 h
Drogi asfalt/bruk: 13,2 km
Drogi gruntowe:21,3 km
Suma podjazdów:535 m
Suma zjazdów:535 m
Najwyższy punkt:222 m n.p.m.
Najniższy punkt:152 m n.p.m.
Kolejna łatwa i niedługa trasa dla każdego, prowadząca nad jedną z najpopularniejszych atrakcji turystycznych woj. opolskiego – Jezioro Turawskie. Trasa ta może być ciekawą alternatywą dla mieszkańców Opola, którzy zazwyczaj jadą nad jezioro przez Niwki lub Zawadę. Podczas wycieczki przejedziemy rzadko uczęszczanym szlakiem rowerowym z Dębskiej Kuźni do Szczedrzyka przez Lasy Stobrawsko-Turawskie. Nad Jezioro Turawskie dotrzemy od strony południowo-zachodniej, tuż przy porośniętych drzewami i wodną roślinnością rozlewisk, w których gniazdują liczne gatunki ptaków. Po zatoczeniu pętli wokół jeziora możemy wydłużyć naszą wycieczkę o dojazd do miejscowości Turawa, gdzie stoi barokowy pałac oraz o pętlę prowadzącą przez Jezioro Średnie i Jezioro Małe.
CIEKAWE MIEJSCA NA TRASIE
CHRZĄSTOWICE
Wieś położona w sąsiedztwie Opola, w której znajduje się siedziba gminy. Pierwsze wzmianki o Chrząstowicach pochodzą z aktu fundacyjnego księcia Bolesława I Opolskiego wydanego w 1295 roku. Jej pierwsza nazwa Chansto pochodzi prawdopodobnie od imienia jej ówczesnego właściciela. W XVI w. była to już prężna osada, w której istniała szkoła katolicka, karczma, dwie kuźnie i trzy gospody. W 1858 roku przez wieś poprowadzono linię kolejową z Tarnowskich Gór do Opola, co przyczyniło do jej dalszego rozwoju. W Chrząstowicach warto zobaczyć neogotycki kościół Niepokalanego Poczęcia NMP z 1896 roku oraz plebanię z tego samego okresu, kilka domów z końca XIX w., a także kilka zabytkowych kapliczek. W centrum wioski znajduje się chętnie odwiedzana Restauracja i Bar u Dudy, gdzie oprócz obiadów i przekąsek możemy spróbować smacznych lodów. Na obrzeżach Chrząstowic warto też odwiedzić Hotel Tenis, z krytymi i otwartymi kortami tenisowymi, spa oraz niewielkim basenem.
DĘBSKA KUŹNIA
Jedna z największych miejscowości gminy Chrząstowice położona przy drodze krajowej nr 46. Pierwsze wzmianki o Dębskiej Kuźni z 1531 r. wspominają o niewielkim osiedlu hutniczym niedaleko Dębia. W 1783 r. istniejący we wsi młyn wodny przebudowano na piec do fryzowania i w ten sposób powstała tu filia huty w Ozimku. W miejscowości istniały wtedy dwie cegielnie i odlewnia żeliwa. W Dębskiej Kuźni warto odwiedzić kameralny i pięknie ukwiecony Park Beiera obok kościoła oraz niezwykłą lodziarnię „Gustoria” z pysznymi lodami domowego wyrobu. Tuż obok znajduje się piękny Park Bajek – niezwykła atrakcja, w której przenieść się można w kolorowy świat fantazji. Nie brakuje tu również infrastruktury turystycznej, jak Agroturystyka „Nad Rzeką”, Gościniec Stara Kuźnia czy Zajazd Pod Niedźwiedziem. W tych dwóch ostatnich oprócz miejsc noclegowych znajdziemy również restauracje ze smaczną kuchnią.
LASY STOBRAWSKO-TURAWSKIE
Obszar chronionego krajobrazu znajdujący się w centralnej i zachodniej części województwa opolskiego, na terenie gmin Popielów, Murów, Łubniany, Turawa, Chrząstowice i Ozimek. Zróżnicowane lasy są pozostałością Puszczy Śląskiej. Znajdziemy w nich siedliska boru mieszanego, wilgotnego i świeżego. Pośród dominujących drzewostanów sosnowych znajdują się również fragmenty lasów liściastych porośnięte dębami, bukami, brzozami i olchami. Na całym obszarze występują liczne cieki wodne, podmokłe bagna, starorzecza, a także moreny polodowcowe i wydmy.
SZCZEDRZYK
Jedna z najpiękniejszych miejscowości gminy Ozimek, leżąca nad południowym brzegiem Jeziora Turawskiego. Tutejszy brzeg jeziora zasiedlają liczne ptaki wodne, które gniazdują na zalanych wodą drzewach i w otaczających je zaroślach. W Szczedrzyku warto zobaczyć: neogotycki kościół św. Mikołaja, stojący za nim pomnik ofiar I i II wojny światowej z piękną rzeźbą św. Jerzego pokonującego smoka oraz kilka zabytkowych kapliczek umiejscowionych w różnych punktach wioski. W Szczedrzyku możemy również zjeść w którejś z restauracji, albo uzupełnić napoje w którymś ze sklepów.
JEZIORO TURAWSKIE DUŻE
Jedna z najchętniej odwiedzanych atrakcji turystycznych województwa opolskiego. Sztuczny zbiornik na Małej Panwi powstał w latach 30-tych XX w. na dobrach hrabiego Hubertusa. Miał chronić Opole przed powodzią, a także pełnić funkcje wypoczynkowe i rekreacyjne. Podobno hrabia Hubertus, aby uzyskać zgodę na jego budowę, musiał spotkać się z Adolfem Hitlerem. Jezioro Turawskie oddano do użytku w 1938 roku. Ma 24 km2 powierzchni i 13 m głębokości. Wokół niego znajdują liczne hotele, pensjonaty, campingi, restauracje, wypożyczalnie sprzętu sportowego oraz kilka przystani żeglarskich. Akwen jest popularnym łowiskiem wędkarskim. Chętnie korzystają z niego również kitesurferzy. U wylotu Małej Panwi stoi zapora o wysokości 13 m z niewielką elektrownią wodną.
JEDLICE, HUTA SZKŁA
Pierwotnie istniał tu zakład hutniczy, w którym produkowano drut i gwoździe. Powstał on w 1775 roku. Później uruchomiono tu produkcję młotków i innych narzędzi, a w 1800 roku otwarto walcownię blach. Huta szkła powstała tu dopiero w 1960 roku. Z dawnych zabudowań huty do dziś zachowały się: budynek z 1805 roku, dworek „Beatka” oraz zabytkowe domy robotnicze z przełomu XVIII i XIX wieku.
PAŁAC W TURAWIE
Budowla w stylu barokowym została wzniesiona w połowie XVIII w. dla pana dóbr turawskich, Martina Scholza von Loewenckrona. Oprócz pięknej bryły pałacu, do dziś dobrze zachowały się także dekorowane w stylu neorokokowym wnętrza z piękną salą balową. W 1937 roku ostatni właściciele zamku przekazali go na sierociniec. Do niedawna istniał tu dom dziecka. Obecnie (2022 r.) pałac stoi nieużywany i nie jest udostępniony do zwiedzania.
JEZIORO TURAWSKIE ŚREDNIE
Niewielki akwen położony po południowej stronie Jeziora Turawskiego Dużego, oddzielony od niego wąskim pasem ziemi. Jego brzegi pełne są infrastruktury turystycznej. Oprócz restauracji, kawiarni i domków letniskowych są tu dwie plaże, pole kempingowe, wypożyczalnie rowerów wodnych i kajaków, boisko, siłownia plenerowa, a nawet park linowy. Wokół jeziora biegnie przyjemna ścieżka spacerowa.
JEZIORO TURAWSKIE MAŁE
Najmniejsze z Jezior Turawskich położone kilkaset metrów na wschód od Jeziora Średniego. Otoczony lasem zbiornik kiedyś wykorzystywany był jako kąpielisko. Jego pozostałością jest pomost znajdujący się przy ośrodku wypoczynkowym na zachodnim brzegu jeziora. Obecnie akwen jest trochę zrośnięty i o wiele mniej uczęszczany od pozostałych jezior, ale jego czysta woda wciąż zachęca do kąpieli.
NIWKI
Malowniczo położona pośrodku Lasów Stobrawsko-Turawskich miejscowość, znana chyba każdemu rowerzyście z Opola ze względu na popularny szlak rowerowy nad Jezioro Turawskie. Niwki powstały w 1770 roku jako kolonia fryderycjańska. Nazwano je wówczas Tempelhof od nazwiska miejscowego leśniczego Templera. Miejscowość rozsławił urodzony tutaj Joachim Halupczok, mistrz świata w kolarstwie z 1989 r., wielokrotny uczestnik Wyścigu Pokoju. Jego pomnik stoi nieopodal głównego skrzyżowania, przy ośrodku Regionalnego Centrum Rozwoju Edukacji. Przy głównym skrzyżowaniu znajduje się też popularny wśród rowerzystów Bar u Marcina, a nieco dalej przy ul. Wiejskiej urocze gospodarstwo turystyczne Le Niwki, w którym można się zatrzymać na nocleg.
SKRÓCONY PRZEBIEG TRASY
CHRZĄSTOWICE (ul. Ozimska) • DĘBSKA KUŹNIA (Hotel Tenis) • żółty szlak rowerowy • niebieski szlak rowerowy • SZCZEDRZYK (ul. Cmentarna – ul. Opolska – ul. Rybacka) • południowy wał Jeziora Turawskiego • JEDLICE • czerwony szlak rowerowy • DYLAKI (ul. Szymona – ul. Szkolna – most na Libawie) • czerwony szlak rowerowy • promenada nad Jeziorem Turawskim • północny wał Jeziora Turawskiego • zapora na Małej Panwi • zachodni wał Jeziora Turawskiego • czerwony szlak rowerowy • NIWKI • czerwony szlak rowerowy • CHRZĄSTOWICE (ul. Olimpijczyków - ul. Ozimska)
SZCZEGÓŁOWY PRZEBIEG TRASY
0,0 km • Chrząstowice – Szczedrzyk – Jezioro Turawskie
Długość odcinka – 9,4 km.
Wycieczkę rozpoczynamy w Chrząstowicach na skwerze nieopodal Restauracji i Baru u Dudy. Wyjeżdżamy z wioski na wschód, ul. Ozimską w kierunku Dębskiej Kuźni. Dojeżdżamy do drogi krajowej 46 i ostrożnie przecinamy ją prosto obok położonego nieopodal Hotelu Tenis. Wjeżdżamy w głąb Lasów Stobrawsko-Turawskich i od tej pory poruszamy się żółtym i niebieskim szlakiem rowerowym. Półtora kilometra dalej przecinamy prosto szosę Dębska Kuźnia – Niwki. Kilometr dalej, na skrzyżowaniu leśnych dróg żółty szlak skręca w lewo, a my jedziemy prosto niebieskim szlakiem rowerowym i po dwóch kilometrach docieramy do Szczedrzyka. Jedziemy ul. Cmentarną do centrum wioski i przy kościele św. Mikołaja skręcamy w lewo na główną ulicę. Na jej zakręcie odbijamy w prawo, w ul. Rybacką i dojeżdżamy do Jeziora Turawskiego. Wjeżdżamy na wał i skręcamy w prawo. Po chwili dojeżdżamy do kępy drzew, za którą rozciągają się rozlewiska gęsto porośnięte roślinnością, na których spotkać można liczne gatunki ptaków gniazdujące na tym terenie. To doskonałe miejsce na przerwę i odpoczynek przed dalszą trasą.
9,4 km • Wokół Jeziora Turawskiego
Długość odcinka – 17,8 km.
W siedlisk ptaków nad Jeziorem Turawskim kierujemy się w stronę widocznego w oddali niewielkiego budynku przy wlocie Małej Panwi do jeziora, zjeżdżamy z wału i jedziemy polną drogą na południe, w kierunku Jedlic. Dojeżdżamy do drogi asfaltowej, skręcamy w lewo i mijamy Hutę Szkła w Jedlicach, a za nią most na Małej Panwi, za którym skręcamy w lewo i od tej pory do końca wycieczki poruszamy się czerwonym szlakiem rowerowym. Osiemset metrów za wioską szlak wjeżdża do lasu i prowadzi do Dylak, mijając kilka leśnych polan. Gdy wjedziemy do Dylak, od razu skręcamy w lewo, w ul. Szymona. Na skraju lasu skręcamy w prawo i dojeżdżamy do poprzecznej ul. Szkolnej. Tu skręcamy w lewo i od razu w prawo. Jedziemy zadrzewionym duktem leśnym, który przebiega przez mostek na Libawie. Dwieście metrów za mostkiem możemy skręcić w lewo i kilometr dalej dojechać do zatoki przy ujściu Libawy do jeziora. To kolejne miejsce doskonałe do obserwacji ptactwa, nie tylko wodnego. Swoje gniazda w pobliskim lesie mają też różne ptaki drapieżne. Można tu nawet spotkać bieliki. Za mostkiem na Libawie czerwony szlak biegnie skrajem lasu. Gdy po prawej stronie skończą się łąki, a droga na skraju lasu zakręci w prawo, zaraz za zakrętem skręcamy ostro w lewo. Droga szerokim łukiem zbliża się do niewidocznego za drzewami brzegu jeziora. Kilometr dalej, gdy droga po raz drugi skręca w prawo, dojeżdżamy do ukrytych w lesie domków letniskowych i ok. 200 m dalej wjeżdżamy na asfaltową drogę biegnącą pomiędzy ośrodkami wypoczynkowymi i restauracyjkami. Trzymając się cały czas czerwonego szlaku, wjeżdżamy trochę głębiej w las i 1,5 km dalej docieramy do promenady spacerowej. W okolicy znajduje się największe zagęszczenie infrastruktury turystycznej nad Jeziorem Turawskim. Promenada jest dość wąska i w weekendy bywa zatłoczona. Omijamy ją, skręcając na jej początku w prawo i od razu w lewo, w ul. Biwakową. Dojeżdżamy nią do końca i skręcamy w prawo, w ul. Harcerską. Pięćset metrów dalej, tuż przed ruchliwą szosą samochodową skręcamy w lewo, wjeżdżając na ścieżkę, która dalej prowadzi wałem jeziora. Gdy wyjedziemy z zagajnika i pojawi się widok na jezioro, po lewej stronie mijamy malowniczy półwysep z przystanią żeglarską. Za nią wał jeziora zakręca w lewo i dochodzi do zapory na Małej Panwi. Tu możemy zboczyć z trasy głównej, by polną drogą, którą biegną czerwony, niebieski i zielony szlak rowerowy dotrzeć do centrum Turawy, gdzie warto zobaczyć piękny, barokowy pałac (2,6 km w obie strony). Trzymając się trasy głównej, jedziemy dalej zachodnim wałem Jeziora Turawskiego, z którego roztacza się najpiękniejszy widok na jezioro. Na jego końcu docieramy na skraj lasu, gdzie skręcając w lewo, możemy wydłużyć naszą wycieczkę o pętlę wokół Jeziora Średniego i Małego.
27,2 km • Jezioro Turawskie - Chrząstowice
Długość odcinka – 7,3 km.
Na południowo-zachodnim skraju Jeziora Turawskiego zjeżdżamy z wału do asfaltowej drogi, skręcamy w lewo i od razu w prawo, na drogę do Niwek. Po 2 km dojeżdżamy do centrum wioski, gdzie na głównym skrzyżowaniu, przy Barze u Marcina skręcamy w prawo. Sto metrów w prawo od skrzyżowania stoi pomnik Joachima Halupczoka – słynnego kolarza urodzonego w Niwkach. Od skrzyżowania jedziemy ul. Wiejską w kierunku zachodnim i na końcu zabudowań skręcamy w lewo, w polną drogę, którą biegnie czerwony szlak rowerowy. Na pierwszych dwóch rozwidleniach skręcamy w prawo i zaraz potem w lewo. Kilometr dalej skręcamy łagodnie w lewo i jedziemy prosto niecały kilometr, by skręcić potem ostro w prawo. Wyjeżdżamy z lasu i wjeżdżamy do Chrząstowic. Dojeżdżamy do asfaltowej ul. Olimpijczyków i skręcamy w lewo. Po chwili przecinamy ostrożnie prosto drogę krajową 46 i docieramy do centrum Chrząstowic, gdzie kończymy wycieczkę.
PĘTLA WOKÓŁ JEZIORA ŚREDNIEGO I MAŁEGO
(trasa dłuższa o 2,5 km)
Kiedy za zaporą na Małej Panwi dojedziemy do końca zachodniego wału Jeziora Turawskiego, skręcamy w lewo i wjeżdżamy w głąb lasu. Jedziemy tuż nad południowym brzegiem jeziora i 500 m dalej mijamy Jezioro Średnie. Jadąc dalej prosto wzdłuż brzegu Jeziora Dużego, po chwili docieramy nad Jezioro Małe. Okrążamy je leśną ścieżką i przecinając prosto ul. Wędkarską, dojeżdżamy do wschodniego brzegu Jeziora Średniego. Skręcamy w lewo i wjeżdżamy na szosę Kotórz Wielki – Szczedrzyk, poruszając się w kierunku zachodnim. Na zakręcie zjeżdżamy prosto, na leśną drogę, którą 400 m dalej docieramy do asfaltowej szosy prowadzącej z Jeziora Turawskiego do Niwek. Skręcamy w lewo i w ten sposób wracamy na główną trasę wycieczki.
Przebieg trasy, opisy, zdjęcia i mapa:
Przemysław Supernak, SuperGlob